Hvers vegna er mikilvægt að Ísland fullgildi samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks?

Að undanförnu hefur verið allmikil umræða í samfélaginu um samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks og þá staðreynd að Ísland hefur ekki enn fullgilt samninginn þó að níu ár séu nú liðin frá því að hann var undirritaður og að 164 ríki hafi nú fullgilt samninginn, þ.m.t. öll Norðurlandaríkin önnur en Ísland.

Hvers vegna er mikilvægt að Ísland fullgildi samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks?

Að undanförnu hefur verið allmikil umræða í samfélaginu um samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks og þá staðreynd að Ísland hefur ekki enn fullgilt samninginn þó að níu ár séu nú liðin frá því að hann var undirritaður og að 164 ríki hafi nú fullgilt samninginn, þ.m.t. öll Norðurlandaríkin önnur en Ísland.

Á eftirfarandi linkum má lesa nýlega umfjöllun í fjölmiðlum um það og hér á eftir er er einnig skýrt stuttlega hvers vegna er mjög mikilvægt að samningurinn verði fullgiltur án frekari tafa sem og valfrjálsa bókunin við hann og að sem fyrst verði hafinn undirbúningur að því að taka samninginn í íslensk lög.

http://www.ruv.is/node/1040370

http://www.ruv.is/frett/islendingar-eftirbatar-i-mannrettindamalum

 Fullgilding samningsins.

Meginmarkmið samningsins er að tryggja fötluðu fólki tækifæri til sjáfstæðs og eðlilegs lífs og verja það fyrir mismunun á ýmsum mikilvægum sviðum.

Með fullgildingu samningsins skulbindur ríkið sig til að tryggja fötluðu fólki öll þau lágmarksréttindi sem samningurinn mælir fyrir um og til að gera nauðsynlegar breytingar á íslenskum lögum, reglum, stjórnsýsluframkvæmd og þjónustu til að tryggja að kröfur sem samningurinn gerir verði uppfylltar.

Þegar ríki fullgildir samningsins skuldbindur það sig til að gefa eftirlitsnefnd sem starfar samkvæmt samningnum reglulega skýrslur um hvað það hefur gert til að efna skuldbindingar sínar samkvæmt samningnum. Við þá skýrslugjöf skulu ríki hafa samráð við fatlað fólk með milligöngu samtaka sem koma fram fyrir þess hönd. Eftirlitsnefndin fjallar um skýrslurnar og beinir síðan  tillögum og tilmælum sínum til ríkjanna um það sem betur má fara og brýnt er að gera. Þessar skýrslur og umfjöllun nefndarinnar um þær og tilmæli hennar um ráðstafanir og úrbætur fela í sér mjög mikilvægt aðhald gagnvart hlutaðeigandi ríkjum og gagnlegar leiðbeiningar fyrir stjórnvöld um hvað þau þurfa að gera og bæta til að uppfylla kröfur samningsins.

Íslenska ríkið undirritaði samning SÞ um réttindi fatlaðs fólks árið 2007 en hefur nú níu árum síðar ekki enn þá fullgilt hann. Stjórnvöld hafa þó lýst því yfir margoft og mjög skýrt að samningurinn verði fullgiltur á næstunni. Landssamtökin Þroskahjálp telja mjög mikilvægt að það verði gert án frekari tafar.

Valfrjáls bókun við samninginn.

Ísland undirritaði valfrjálsa bókun við samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks um leið og það undirritaði samninginn sjálfan árið 2007. Valfrjálsa bókunin mælir fyrir um kæruleið fyrir einstaklinga og hópa sem telja að íslensk stjórnvöld hafi ekki veitt þeim þann rétt sem þeim ber samkvæmt samningnum og hafa árangurslaust nýtt þau úrræði sem þeir hafa samkvæmt íslenskum lögum og stjórnkerfi til að ná því fram sem þeir telja sig eiga rétt á samkvæmt samningnum. Eftirlitnefndin getur óskað upplýsinga frá ríkjum og beint tilmælum til þeirra. Með því að fullgilda valfrjálsu bókunina verður virkara aðhald með ríkjum um að framfylgja samningnum, réttaröryggi fatlaðs fólks meira og mannréttindi þess betur varin.

Landssamtökin Þroskahjálp telja afar mikilvægt að íslenska ríkið fullgildi valfrjálsu bókunina um leið og það fullgildir samninginn sjálfan.

Lögfesting samningsins.

Samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins var tekinn í íslensk lög árið 2013. Það var gert til að tryggja enn betur en gert var með fullgildingu samningsins þau réttindi sem samningurinn mælir fyrir um.

Sömu rök eiga við um samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks. Með því að lögfesta samninginn verður mannréttindum fatlaðs fólks veitt aukin vernd og réttaröryggið eykst. Fatlaður einstaklingur getur þá borið ákvæði samningsins fyrir sig sem ótvíræða réttarreglu fyrir dómi eða stjórnvöldum. Lögfesting mun vekja jafnt almenning og þá sem fjalla um málefni fatlaðs fólks fyrir dómstólum, í stjórnsýslu og við undirbúning að lagasetningu, til frekari vitundar um mannréttindi fatlaðs fólks og þá virðingu sem verður að ætlast til að þeim sé sýnd í réttarríki. Lögfesting samningsins um fatlað fólk mun og auka, á alþjóðavettvangi, traust á virðingu íslenska ríkisins fyrir mannréttindum fatlaðs fólks.

 Landssamtökin Þroksahjálp leggja því áherslu á að samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks verði fullgiltur án frekari tafa og einnig valfrjálsa bókunin við hann og auk þess verði samningurinn tekinn í íslensk lög eins skjótt og verða má.